Ścieżka dydaktyczna „Szlak Tradycji Górniczych” została utworzona, by przedstawić odwiedzającym i mieszkańcom wielowiekową bogatą historię kowarskiego górnictwa. Szlak, prowadząc po najciekawszych turystycznie zakątkach miasta, w części poza obrębem terenu zabudowanego, ukaże atrakcyjne położenie Kowar, a spacer leśnymi drogami na pewno pozytywnie wpłynie na kondycję i samopoczucie wędrujących. Długość trasy wynosi niewiele ponad 8 km, a czas potrzebny na jej przejście nie jest dłuższy niż 2 i pół godziny w jedną stronę. Ścieżka dydaktyczna „Szlak Tradycji Górniczych” oznakowana jest kolorem czerwonym
Historia Miasta Kowary
Rozwój miasta od zawsze związany był z górnictwem i kowalstwem. Według podań, w 1148 roku waloński gwarek Laurentius Angelus dokonał na zboczu góry Rudnik odkrycia rudy żelaza. Wkrótce w dolinie rzeki Jedlicy zaroiło się od dymarek i kuźni. 4 września 1513 roku król Czech i Węgier Władysław Jagiellończyk nadał Kowarom prawa miejskie. W XVI wieku miasto było obok Świdnicy i Wrocławia najważniejszym centrum przemysłu żelaznego na Dolnym Śląski. Intensywny rozwój Kowar przerwała wojna trzydziestoletnia. Skutecznie zahamowała rozbudowę miasta, wyniszczyła ludność. Po upadku przemysłu górniczego i metalurgicznego w Kowarach rozwinęło się tkactwo. Przez następne 200 lat miasto utrzymywało się dzięki włókiennictwu. Wiek XX znów w Kowarach należał do górnictwa. Najpierw po pierwszej wojnie światowej krótko kontynuowano wydobycie rud żelaza, a następnie na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych, w największej tajemnicy, rozpoczęto wydobycie rud uranu. Skutkiem tego przez następnych kilkadziesiąt lat marnowano turystyczny potencjał miasta. Po drugiej wojnie światowej miasto rozwijało się głównie w oparciu o działalność kopalni i Zakładów R-1 oraz zakładów włókienniczych produkujących płótna lniane i słynne od wielu dziesiątków lat dywany. Dziś miasto Kowary, którego wielkim atutem jest niezwykle atrakcyjne położenie, buduje wizerunek kurortu z tradycjami, chętnie odwiedzanego przez turystów.
Przebieg Szlaku
Początek szlaku znajduje się w Parku Miniatur Zabytków Dolnego Śląska. Wśród miniaturowych obiektów przedstawiających najpiękniejsze architektonicznie budynki Dolnego Śląska tj. zamki, pałace, kościoły, starówki miast znajduje się miniatura kowarskiego ratusza oraz nie mniej ciekawy model wejścia do kowarskiej sztolni nr 9, w której obecnie funkcjonuje podziemna trasa turystyczna. Po opuszczeniu Parku Miniatur szlak wychodzi z uprzemysłowionej strefy Fabryki Dywanów na ul. Zamkową, skręca w lewo i wkracza przez most na potoku Jedlica w ulicę 1 Maja – główną arterię miasta. Szlak podąża dalej w górę, ciągle ulicą 1 Maja do Placu Franciszkańskiego, przy którym stoi Kościół Parafialny p.w. Imienia NMP. W tym miejscu wkraczamy na kowarską starówkę. Ciąg kamienic po obu stronach ulicy zbudowano po pożarze w roku 1792. Dochodzimy w końcu ulicy do klasycystycznego ratusza kowarskiego z lat 1786-1889, zaprojektowanego przez Christiana Schultze, a zbudowanego przez mistrza budowlanego Neumanna.Przy ratuszu szlak skręca w prawo w ul. Górniczą. Trzeci budynek po lewej stronie to Dom Tradycji Miasta Kowary będący jednocześnie od 1993 roku siedzibą Stowarzyszenia Miłośników Kowar. Szlak wiedzie ulicą Górniczą, przecinając ulicę Władysława Jagiellończyka. Dalej biegnie po schodach wiodących do ulicy Sienkiewicza, wspólnie z pieszym szlakiem żółtym. Powyżej ulicy Sienkiewicza szlak wkracza na tzw. „Nowe Osiedle” zbudowane w latach 1949-1952, podczas „gorączki uranowej”. Idąc ul. Bema do góry dochodzimy do rozległego placu, który zdominowany jest ogromną bryłą Domu Kultury. Szlak Górniczy skręca w lewo w ul. Szkolną. Po lewej stronie mijamy budynek Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kowarach. Skręcamy w prawo, przekraczamy tory kolejowe i kierujemy się drogą asfaltową w górę. Szlak doprowadzi nas do rozwidlenia dróg. Skręcamy w lewo w leśną kamienistą drogę, razem z pieszym szlakiem zielonym i trasą rowerową oznakowaną ER-2. Po przejściu ok. 1000 metrów wchodzimy do lasu, słysząc szum wody potoku Piszczak. Dalej Szlak Górniczy schodzi z kamienistej drogi leśnej w lewo w dół, razem ze szlakiem zielonym na drogę gruntową. Przechodzimy przez strumień, który wpada do potoku Pluszcz i przez mostek nad Piszczakiem. Wchodzimy w wąwóz, po lewej widząc dawne górnicze wyrobisko powierzchniowe, należące do pola wydobywczego „Wulkan”. Szlak schodzi w dół do drogi asfaltowej wiodącej w prawo do najwyżej położonych budynków Podgórza. Dochodzimy do mostu nad Jedlicą. Po lewej stronie, za rzeką Jedlicą, na zachodnim zboczu Rudnika widzimy zabudowania kopalni „Wolność” („Freiheit”). Drugą kopalnią w dolinie Kuźniczego Potoku była kopalnia „Rübezahl” na północnym zboczu Sulicy. Kopalnię zamknięto w latach 60-tych XIX wieku. Ponownie uruchomiono ją jako „Liczyrzepa” w latach pięćdziesiątych XX wieku w związku z poszukiwaniem uranu. Idąc dalej do góry, mijamy po prawej stronie sztolnię „Marta”, która oddalona jest od krawędzi drogi o ok. 15 m. Szlak Górniczy podąża drogą asfaltową razem z pieszym szlakiem czarnym w górę Podgórza, biegnąc lewym brzegiem Jedlicy i mijając zabudowania po prawej stronie drogi. Przy posesji nr 51 droga rozgałęzia się: w lewo droga wiedzie do centrum wypoczynkowego „Jelenia Struga” i podziemnej trasy turystycznej „Sztolnie Kowary w Kopalni Liczyrzepa”, a w prawo do drugiej trasy „Kowarskie Kopalnie” w sztolniach dawnego inhalatorium radonowego. Te dwie podziemne turystyczne atrakcje są punktami docelowymi naszej ścieżki dydaktycznej „Szlak Tradycji Górniczych”.